فلک االدین کاکه ای در سال 1943 در کرکوک به دنیا آمد فعالیتهای سیاسی و فرهنگی را با پیوستن به جنبش جوانان کرد در سال 1957 آغاز کرد. در سال 1962 نخستین داستان کوتاه خود را به زبان کردی نوشت .در سال 1964 کار روزنامه نگاری را با نوشتن مقالات عربی شروع کرد ودر سال 1967 به شورای تحریریه نشریه" تاخی" درآمد که توسط یاران ملا مصطفی در بغداد منتشر می شدو بعدها در سال 1973 سردبیر این نشریه شد . کاکه ای در سال 1965 به حزب دموکرات کردستان عراق به رهبری ملا مصطفی بارزانی پیوست وتا آخر عمرش به این حزب وفادار ماند.او پس از شورش کردها به رهبری ملا مصطفی وپناه بردنشان به کوهستان با آنان همراه شد ولی آنجا نیز از فعالیت فرهنگی دست نکشید ومسئول کمیته فرهنگی واطلاع رسانی حزب دموکرات شد واین مسئولیت را به شکلهای مختلفی تا 1994 حفظ کرد. کاکه ای در نخستین انتخابات آزاد کردستان عراق به عنوان نماینده مجلس محلی انتخاب شد وبعدها در کابینه های سوم وپنجم حکومت اقلیم کردستان وزیر فرهنگ بود . درسالهای اخیر هم از وزارت کنار کشید وزندگی خود را وقف کارهای فرهنگی کرد. بیشترین علاقه او در باره تاریخ وفرهنگ یارسان(اهل حق،کاکه ای وعلویان) بود وکتابها ومقالات زیادی درباره پیوند این آیین با دین زردشتی به رشته تحریر در آورد. او توجه زیادی به گسترش پیوندهای فرهنگی اقلیم کردستان باایران داشت ودر سالهای وزارتش بارها از اساتید موسیقی وهنری ایرانی برای اجرای برنامه به اربیل دعوت کرد.او به مرکز دایره المعارف بزرگ اسلامی وبه ویژه کتابخانه بزرگ آن علاقه زیادی داشت وآرزو میکرد که فرصتی پیش آید که بتواند ماهها به صورت مداوم در آن کتاب بخواند .ریاست محترم مرکز نیزبا درخواست اینجانب و از طریق مدیر انتشارت وزارت فرهنگ اقلیم که از مرکز دیدار کردند، دوره کامل دبا را به ایشان اهدا کردند. در ملاقا تی که پارسال در اربیل با ایشان داشتم پاره ای از یادداشتهایشان را درباره تاریخ وفرهنگ نحله کاکه ای در اختیارم قرار دادند ومقرر شد پس از ویرایش وبازبینی نهایی در قالب مقاله ای درمجموعه تاریخ وفرهنگ کردستان چاپ شود.
نام شیرکو بیکس بسیار بیشتر ازفلک الدین کاکه ای برای ایرانیان آشناست.زیرا بیش از هشت کتاب شعر اواز جمله کوچ، مرا به عشق بسپارید، گورستان چراغ ، دربند پروانه (دره پروانه)، سرودهای سنگی ،سلیمانیه وسپیده دم جهان و... به زبان فارسی ترجمه شده است .شیرکو فرزند فایق بیکس شاعر نامدار کرد در سال 1940 در سلیمانیه به دنیا آمد ودر کودکی پدرش را از دست داد .او هم مانند کاکه ای و بیشتر رجال فرهنگی کردستان عراق در سالهای جوانی خودش درگیر فعالیتهای سیاسی شد ودر سال 1987 مجبور شد در سوئد اقامت کند. نخستین سروده اش در سن هفده سالگی درسال 1957 در یکی از جراید محلی چاپ شد ونخستین کتاب شعرش به نام مهتاب شعر در سال 1968 منتشر گردید. .پس از تشکیل دولت محلی کردستان عراق همانند کاکه ای مدتی وزیر فرهنگ بود ولی بعدها استعفا داد و مشغول فعالیت فرهنگی از جمله مدیریت موسسه انتشاراتی" سردم" شد.
شیرکو بیکس با برخی شاعران ایرانی مانند احمد شاملو وسید علی صالحی دیدار کرده ودر برخی اشعارش از شاملو یاد کرده است..سید علی صالحی درمقدمه ای که بر کتاب دره پروانه ترجمه محمد رئوف مرادی نوشته اورا چنین وصف می کند: :شیرکو/ غمگین ترین برادر بادهای شمال است او/ که ازشب پروانه کشان کردستان/ به خواب های کودکان بی دایه می آید/...شیرکو دایی من است /مویه خوان زخمی ترین تیهوی تشنه ای/ که آواز آخرین گریلای خسته را/ به رگبار سینه خواهد سرود.
دکتر تقی پورنامداریان از پژوهشگران برجسته ادبی کشور، دره پروانه را شاهکار بی بدیل شیرکو وسرشار از قدرت تخیل و تصویرهای درخشان می داند.
هرچند شیرکو بیکس و فلک الدین کاکه ای متعلق به دو گرایش فکری متفاوت در کردستان عراق بودند ودر کنار موافقان زیاد ، مخالفانی هم داشتند که بینش وروش وارزشهای آنان را نمی پسندیدند ولی بی تردید با نگارشهای خود تاثیر ماندگاری برفرهنگ جامعه کرد داشتند ومیراثی غنی برای آیندگان به جا گذاشتند .اینجانب وظیفه خود می دانم ضمن پاسداشت یک عمرتلاش فرهنگی وعاشقانه آنان، به نام بخش پژوهشهای کردی ومرکز دایره المعارف بزرگ اسلامی درگذشت این بزرگان را به خانواده محترمشان وتمام دوستداران تاریخ وفرهنگ کرد تسلیت گویم .در خاتمه یکی از اشعار شیرکو بیکس را که مرتبط با موضوع این نوشته است نقل می کنم:
آن گاه /که کبک می میرد/ بعد از خود برای کوه/ آوازی چند به جا می گذارد/. آن گاه که زنبور عسل می میرد/ بعد از خود برای باغ/ بوسه های شیرین به جا می گذارد/ هنگامی که طاووس می میرد/ چند پر رنگین برای گلدان به جای می گذارد/. وقتی آهو می میرد/ بعد از خود/ مشک به جا می گذارد/ وهرگاه که من بمیرم/ برای شما/ برای کردستان/ چند شعر زیبا ولطیف/ به جا می گذارم
روحشان شاد ویادشان گرامی باد
جان هر کی دوست داری تو این سایت ثبت نام کن 
مستوره اردلان
په شیو
شیرکو بیکه س